Bijna dagelijks hoor ik wel één van de volgende opmerkingen,

“mijn hond is dominant want.....”

 

“hij gromt naar mij (of één van de gezinsleden)”

“hij wil op de bank liggen en het liefst hoger dan mij, op de leuning”

“hij wil als eerste naar buiten”

“hij berijdt mijn benen / de benen van de kinderen”

“hij berijdt knuffels / mandjes etc...”

“hij vecht met (of valt uit naar) andere honden”

“hij trekt aan de riem, hij wil altijd voorop lopen”

“hij luistert niet”

“hij berijdt andere honden”

Etc.....etc....

 

Allereerst is het handig om even uit te leggen hoe mensen aan het idee komen dat onze honden iedere dag bezig zijn met hoger in rangorde te komen binnen onze gezinnen.

 

Dat heeft te maken met een onderzoek dat in de jaren '70 is uitgevoerd door oa. zooloog Schenkel en David Mech, een vooraanstaand bioloog die onder meer het International Wolf Center oprichtte.

 

Ze observeerden groepen wolven die leefden in gevangenschap. Deze wolven, die geen familie van elkaar waren, en waren opgesloten in te kleine verblijven met te weinig voedsel vertoonden veel agressie naar elkaar. Er was een duidelijke hiërarchie, de alfa's die niet voor terugdeinsden om agressie in te zetten, kregen als eerste toegang tot het voedsel, de beste slaapplek en de beste kans op voortplanting.

 

Omdat er toentertijd nog zonder twijfel vanuit gegaan werd dat je het gedrag van wolven één op één kon doortrekken op het gedrag van honden, gingen deskundigen en eigenaren er vanuit dat het ook voor onze honden gold dat ze de hele dag bezig zijn met rangorde en hun best doen om hoger op de rangordeladder te komen. Nu zijn er (gelukkig) andere inzichten.

 

Gelukkig werden er jaren later opnieuw onderzoeken gedaan en ditmaal onder wolven die in het wild leven. Wat biologen daar zagen was een totaal ander beeld dan de onderzoekers in de '70er jaren hadden gezien. Liefdevolle familiegroepen waar zelden rivaliteit of agressie heerste. 

 

Een roedel is simpelweg een ouderpaar (de alfa's, simpelweg omdat zij de meeste ervaring hebben) met pups van soms meerdere generaties die in familieverband samenleven. Soms wordt er zelfs een wolf van buiten de roedel toegelaten. Het is ook totaal onlogisch om constant agressie en rivaliteit in een groep te hebben, want je bent als wolvengroep afhankelijk van een goede samenwerking tijdens de jacht. Niet samenwerken betekent geen voedsel en dus het uitsterven van de roedel.

Wolven leven dus net als wij mensen in liefdevolle familiegroepen, ze zorgen voor elkaar tot aan de dood.

 

Tweede belangrijke punt is dat onze honden geen wolven zijn, qua DNA komen ze ongeveer zoveel overeen als wij mensen met chimpansees en daar zit dus wel een heel wezenlijk verschil tussen ;-)  je kunt dus niet zomaar stellen dat wolvengedrag volledig overeenkomt met hondengedrag. Daarnaast legt John Bradshaw in zijn boek "Dog Sense" uit dat de honden die wij nu in onze gezinnen hebben afstammen van wolven die inmiddels al niet meer in leven zijn. Het zou dus in theorie nog zo kunnen zijn dat het gedrag van de geobserveerde wolven anders is dan dat wat de voorouders van onze honden lieten zien. We zullen dat nooit zeker kunnen weten, want die voorouders zijn er niet meer!

 

Helaas is het dominantie idee nog niet zo makkelijk uit de wereld te krijgen. Mede doordat bepaalde “trainers” zich nog altijd (zonder kennis) beroepen op het “pack-leader” idee. Heel jammer. Wanneer je dus eens naar Discovery Channel kijkt en je een bepaalde “trainer” aan het werk ziet, kijk dan eens met een ander oog naar die hond(en).

Tijdens mijn cursussen leer je veel over lichaamstaal en stresssignalen. Trek vervolgens zelf je conclusie of deze honden zich gelukkig voelen tijdens de trainingen en daarna. Hebben ze een fijne band opgebouwd met hun eigenaar, zijn ze blij en enthousiast tijdens de trainingen? Oordeel zelf.

Ik realiseer me dan ook gelijk weer wat een ongelooflijk incasseringsvermogen honden hebben en hoe vergevingsgezind ze zijn. Daar kunnen wij mensen nog wat van leren...

 

Maar om terug te komen op de bovenstaande uitspraken, wat betekenen die uitspraken dan wel, als het niet om dominantie gaat? Nou het betekent dat honden cognitieve wezen zijn die net als ons kunnen leren, waarnemen, herinneren, interpreteren, problemen oplossen en emoties en gevoelens ervaren als angst, verdriet en rouw.

 

Dus om even terug te komen op de volgende zinnen, denk ik eerder:

 

“Hij gromt naar mij (of één van de gezinsleden)”

Mogelijk heeft hij een vervelende associatie opgedaan met jou als eigenaar of één van de andere gezinsleden en gromt hij uit zelfbescherming om dit nogmaals te voorkomen? Misschien heeft hij pijn (bij aanraking?) of associeert hij jouw aanraking met pijn. Misschien probeert hij iets te beschermen wat belangrijk is voor hem zoals een kluif, speeltje of een voertje omdat hij heeft geleerd dat die zomaar afgepakt kan worden.

 

Dat wil natuurlijk niet zeggen dat dit gedrag oké is, maar het heeft in ieder geval niets met dominantie te maken. Hij gromt niet naar jou omdat hij jou wil domineren maar hij toont een emotie, meestal angst gerelateerd. Neem in dit geval altijd contact op met een gedragsdeskundige om je te begeleiden voor het probleem verder uit de hand loopt.

 

“Hij wil op de bank liggen en het liefst hoger dan mij, op de leuning”

Waarschijnlijk vind hij het net zo lekker als jij om op een zachte bank te gaan liggen, misschien heeft hij last van zijn gewrichten en ligt een zachte bank lekkerder dan de grond of zijn mand? Misschien ligt hij op de leuning omdat dit hem een fijn uitzicht geeft over de gehele kamer. Mogelijk voelt hij zich op dit plekje veiliger dan op de grond?

 

“Hij wil als eerste naar buiten”

Misschien moet hij nodig zijn behoeften doen of vind hij het gewoon GEWELDIG om naar buiten te gaan en kan hij moeilijk wachten? Het heeft in ieder geval weer niets met dominantie te maken.

 

“Hij berijdt mijn benen / de benen van de kinderen / knuffels / mandjes / andere honden”

Dit wijst eigenlijk altijd op overprikkeling, emoties waar hij op dat moment geen raad mee weet. Het heeft niets met seksueel gedrag of dominantie te maken maar alles met overprikkeld zijn. Sommige honden gaan 5 minuten door de kamer rennen (de "gekke 5 minuten"), anderen blaffen aan één stuk door of maken iets stuk en sommigen honden berijden mensen/knuffels. Probeer te onderzoeken waar de overprikkeling door kan komen of neem contact op met een gedragsdeskundige die het gedrag van jouw hond kan onderzoeken en uit kan leggen waar het vandaan komt en hoe het is te voorkomen.

 

“Hij vecht met (of valt uit naar) andere honden”

Tenzij je een intacte reu hebt die alleen met andere intacte reuen vecht dan zou het om gedrag kunnen gaan dat hormonaal gestuurd wordt (dan zou ik het nog steeds geen dominantie noemen, want je kunt alleen dominant zijn over iemand waar je een relatie mee hebt en in dit geval zal het gaan om een ontmoeting met een vreemde reu in het bos dus dominantie valt dan al af). In bijna alle gevallen gaat het om de emotie angst. 

Vervelend? Jazeker. Ook in dit geval is mijn advies om contact op te nemen met een gedragsdeskundige die samen met jou het probleem kan bekijken en proberen op te lossen. 

 

“Hij trekt aan de riem, hij wil altijd voorop lopen”

Een hond loopt nu eenmaal sneller dan een mens en hij heeft waarschijnlijk aangeleerd dat hij door te trekken sneller komt waar hij wezen wil? Misschien heeft hij nooit geleerd om netjes aan de riem te lopen zonder te trekken?

Zo simpel is het. Wat kun je eraan doen? Hem opnieuw de oefening “wandelen zonder trekken” aan gaan leren. Heb je hier hulp bij nodig? Neem dan contact met mij op. 

 

“Hij luistert niet”

Ben je als eigenaar wel interessant genoeg? Wat heb je je hond te bieden? Een hond leert door associaties te maken tussen 2 prikkels en hij weegt af wat het hem oplevert, dus misschien als jij “zit” zegt weegt hij zijn opties af (“vroeger kreeg ik een koekje, tegenwoordig niet meer dus waarom zou ik het nog doen??”). Bedenk dus goed op het moment dat je hond “niet luistert” wat je hem te bieden hebt, is dat interessant genoeg t.o.v. hetgeen je vraagt. Roep je hem bij je op een dag dat je zelf niet lekker in je vel zit dan klinkt jouw "kom hier" heel anders dan wanneer je net hebt gehoord dat je de loterij hebt gewonnen, honden kunnen jouw lichaamstaal feilloos lezen dus bekijk wat de reden kan zijn dat je hond niet wil komen of niet luistert. 

In ieder geval doet hij dit niet omdat hij denkt dat jij lager in "rang" staat, maar je bent (helaas) (nog) niet interessant genoeg.

 

Tot slot:

 

De kans dat je hond de hele dag bezig is met rangorde en conflicten lijkt dus zeer onwaarschijnlijk. We hoeven ons als eigenaar dus ook niet meer zo druk te maken over dat we “de baas” moeten zijn en we de strijd met onze hond aan moeten gaan. Dit betekent natuurlijk niet dat er geen regels hoeven te gelden. Een hond heeft duidelijkheid nodig om zich veilig te voelen. Consequente begeleiding van jou als eigenaar is dus nog steeds noodzakelijk, maar er is niets mis mee om als eigenaar je eigen regels te bedenken.

 

We moeten voor onze honden als een soort ouders zijn, door ze leiding te geven en duidelijk te zijn wat wel en niet mag en de honden daarin opvoeden. Om dit duidelijk te maken heb je geen fysieke of verbale correcties nodig! Je hond opvoeden kan door gewenst gedrag te belonen en ongewenst gedrag te voorkomen. Als dit niet lukt (vaak omdat we als eigenaar te weinig kennis of kunde hebben), kun je ervoor kiezen om ongewenst gedrag te corrigeren, maar ook dan is het niet nodig om je hond pijn of te intimideren te doen. Door kennis te hebben van leerprincipes kun je ook op andere manieren ongewenst gedrag verminderen.

 

Een deel van dit artikel is ook gepubliceerd op de website van Doggo: https://www.doggo.nl/artikelen/hondengedrag/dominantiemodel/

en op de site van Monique Bladder: https://www.moniquebladder.nl/artikel-dominantie/?fbclid=IwAR2cLfyzzGvJSwqAmgQgHfI0yReFEtm5jHZO6U-cv5rxTP7GufnA7iBxa6k